همه جوره

حضرت امام محمدتقی، جواد الأئمه(ع) در سال 195هجری، در شهر مدینه در شب جمعه نیمه ماه مبارک رمضان به دنیا آمد. در سال 220هجری به شهادت رسید. نسب حضرت محمد بن علی بن موسی بن جعفر بن محمد بن علی بن الحسین بن علی بن أبی طالب بن عبدالمطلب بن هاشم بن عبد مناف و کنیه ایشان أبا جعفر و کنیه خاص ایشان أبو علی و ازجمله القاب ایشان الزکی و المرتضی و التقی و القانع و الرضی و المختار و المتوکل و الجواد است. نام مادر حضرت ریحانه با کنیه أم الحسن است و نیز گفته شده که نام مادرش سبیکه و یا خیزران است. 

ویژگی های امام جواد

1. آراستگی ظاهر

حضرت امام جواد (ع) علاوه بر صفای باطنی به آراستگی ظاهر برای حضور در اجتماع اهمیت میدادند. یکی از زمانهای برو ز آراستگی، در نماز و برای اعلام ادب صحبت با پروردگاراست که موردتوجه ایشان بوده و علی بن مهزیار درباره سنت رفتاری ایشان و آراستگی با لباس چنین میگوید: امام محمدتقی (ع) را دیدم که نماز واجب و سنت و مستحب را در جبه خز طارونی -نوعی خز است، یا بنا بر بعضی از نسخهها طاروی یا خز یمنی- به جا می آورد و به من نیز جبهای از خز بخشید و یادآوری فرمود که آن را به تن خویش کرده و در آن نماز گزارده است و به من هم فرمود که در آن نماز کنم.

2. توجه به مساکین

یکی از اصلیترین علل فشارها و تهدیدهای اجتماعی، نابرابری درآمد با توجه به توزیع ناعادلانه ثروت و پیدایش طبقات اجتماعی بر اساس درآمد و امکانات در اختیار آنان است که طبقه فقیر و ثروتمند دو سوی این طیف اقتصادی هستند. آثار گوناگون فقر در جامعه اسلامی و ظهور یأس و ناامیدی، فقرزدایی را به عنوان یکی از اولویتهای برنامه های اقتصادی جامعه اسلامی نمایان میسازد و وجود الگوی عملی برای دستگیری از مساکین، نویدی برای امید به زندگی برای فقرا و مساکین همیشه نگران حال و آینده خواهد بود؛ تا حاکمیت سرمایه نتواند ارزش والای انسان را لگدکوب نماید. توجه به وضعیت معیشت فقرا و مساکین، یکی از وظایفی است که حضرت امام جواد (ع) خود را مأمور به انجام آن میداند.
 

3. تواضع و فروتنی

دستیابی به فرصتی تربیتی برای آموزش مکارم اخلاق همواره در سیره عملی معصومین(ع) موردتوجه بوده است. ازاینروست که گسترش تواضع و فروتنی با کمترین امکانات مادی ظاهری، جهت تنظیم مسائل فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جهان اسلام طبق آموزههای قرآن در سیره عملی و شخصیت قرآنی حضرت امام جواد (ع) نیز مشهود است.خیران خادم گفت: در زمان حضرت جواد (ع) عازم حج شدم حال آن جناب را از خدمتکاری که نزد ایشان موقعیتی داشت پرسیدم و درخواست کردم مرا خدمت ایشان ببرد. وارد شدم حضرت جواد (ع) بالای یک سکوی بلند ایستاده بود که فرشی برای نشستن نداشت غلامی با جانمازی آمد و آن را پهن کرد امام (ع) نشست. همینکه
 چشم من به آن جناب افتاد هیبت و مقامش چنان مرا فراگرفت که ترسیدم خواستم بالای سکو بروم بی آنکه پای بر روی پلکان گذارم امام اشاره کرد که پلکان آنجاست بالا رفته سلام کردم دست خود را به جانب من دراز کرد گرفتم و بوسیدم و بر روی صورت خود گذاشتم با دست خود مرا نشاند من دست آن جناب را رها نکردم از هیبتی که مرا گرفته بود امام نیز دست خود را نکشید همینکه حالت وحشت از دلم رفت، دستم را رها کردم از حالم جویا شد.

4. علم و حکمت

دارایی علمی، فاکتوری تأثیرگذار بر پویایی، تعالی، قدرت و آراستگی حضرت امام جواد (ع) است. ایشان با آراسته شدن به زیور علم، آمادگی رویارویی با شرایط اجتماعی و توانمندی حل مسائل و مشکلات پیچیده جامعه را داراست و ازاینروست که علم حضرت در جهت بیان حقانیت اندیشه های شیعی قرار میگیرد.

برای ارزیابی علمی حضرت امام جواد (ع) مأمون گفت: ای یحیی از أبو جعفر مسأله ای فقهی بپرس تا دریابی جایگاه او در فقه و علم دین چگونه است، یحیی گفت: ای أبوجعفر- خداوند بر صلاحت بیفزاید- درباره فردی که در حال احرام، شکاری را بکشد نظرت چیست؟ حضرت (ع) فرمود: «آیا او، آن را در حرم کشته یا خارج از آن؟ دانای به مسأله و حکم بوده یا جاهل؟ از روی عمد کشته یا به خطا؟ بنده بوده یا آزاد؟ صغیر بوده یا کبیر؟ بار نخستش بوده یا قبلاً نیز انجام داده؟ صید از پرندگان بوده یا از دیگر جانوران؟ کوچک بوده یا بزرگ؟ بر کاری که کرده اصرار دارد یا نادم است و پشیمان؟-یعنی: قصد توبه دارد یا نه- آیا در شب و در لانه اش آن را کشته یا به روز و آشکارا؟ آیا آن فرد در حال احرام حج بوده یا احرام عمره؟» [با شنیدن این توضیحات] یحیی به گونه ای درمانده و زبون شد که آن امر بر هیچیک از أهل مجلس پوشیده نماند و همه از پاسخ امام (ع) غرق در حیرت شدند.